Karbon ayak izi, bir kişi, kurum ya da ürünün doğrudan veya dolaylı olarak atmosfere saldığı sera gazı miktarının karbondioksit eşdeğeri (CO₂e) cinsinden ölçülmesidir. Günümüzde iklim değişikliği ile mücadele kapsamında, bu değerin yalnızca hesaplanması değil, bağımsız kuruluşlarca doğrulanması da büyük önem taşır. Bu sürece karbon ayak izi doğrulama denir.
1. Karbon Ayak İzi Doğrulaması Ne İşe Yarar?
- Güvenilirlik sağlar: Hesaplanan karbon ayak izi verilerinin bağımsız bir göz tarafından onaylanması, şirketin raporlamasını güvenilir kılar.
- Mevzuata uyum: Zorunlu raporlama kapsamında hatalı veya eksik beyan riskini azaltır.
- Sürdürülebilirlik imajı: Müşteri ve yatırımcı nezdinde çevreye duyarlı bir marka algısı oluşturur.
- Karbon yönetimi planı: Hangi faaliyetlerin emisyon yarattığını netleştirerek azaltım stratejilerinin geliştirilmesini sağlar.
- Ticari avantaj: Düşük karbonlu üretim yapan firmalar, uluslararası pazarlarda daha rekabetçi olur.
2. Kimler Karbon Ayak İzi Doğrulaması Yaptırmalı?
- Büyük sanayi tesisleri (enerji, çimento, demir-çelik, kimya vb.)
- Enerji üretim şirketleri
- İhracat yapan firmalar (özellikle AB ülkelerine ürün satanlar)
- Kamu kurumları ve belediyeler
- Kurumsal sürdürülebilirlik raporu yayımlayan şirketler
- Karbon piyasasına girmek isteyen kuruluşlar (gönüllü veya zorunlu emisyon ticareti sistemleri)
- Yeşil finansman ya da yeşil sertifika almak isteyen firmalar
Özellikle Avrupa Birliği’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) ve Türkiye’deki sera gazı emisyonu izleme-mevzuat gereklilikleri, birçok şirketi doğrulama yaptırmaya mecbur kılmaktadır.
3. Karbon Ayak İzi Doğrulamasını Kim Yapar?
Karbon ayak izi doğrulaması, bağımsız ve akredite edilmiş doğrulayıcı kuruluşlar tarafından yapılır
Bu kuruluşlar, ISO/IEC 17029 standardı ile birlikte EN ISO 14064-1 ve EN ISO 14064-3 standartlarına uygun şekilde çalışırlar.
4. Karbon Ayak İzi Doğrulama Süreci Nasıl İşler?
1. Karbon ayak izi hesaplaması yapılır (doğrulama talebinde bulunan kuruluş tarafından),
2. Doğrulama kuruluşu seçilir (akredite olmasına dikkat edilir),
3. Belgeler ve veriler incelenir (enerji tüketimi, hammadde kullanımı, lojistik vb.),
4. Saha denetimi yapılır,
5. Doğrulama raporu ve sertifika düzenlenir.
Özetle; karbon ayak izi doğrulama, sadece yasal zorunluluk değil, aynı zamanda işletmelerin sürdürülebilirlik yolculuğunda güvenilir bir referans noktasıdır. Hem çevresel hem ticari fayda sağlar, markayı güçlendirir.
